"Jak rozmawiać z dziećmi o rozwodzie? Jak powiedzieć o podjętej decyzji?"
Jednym z pierwszych pytań, jakie zadają mi rodzice, z którymi spotykam się w pracy, jest:
„Co mam zrobić, żeby moje dziecko jak najmniej ucierpiało podczas rozwodu?” Rozumiem ich potrzebę.
Dlatego zawsze odpowiadam im, że pierwsza rzecz, którą powinni zrobić to zadbać o siebie w tej sytuacji. Zadbać o wsparcie dla siebie, o możliwość zdobycia wiedzy, jak należy postępować w tej sytuacji. Dowiedzieć się jak przeżywają rozstanie ich dzieci. Jakie są ich potrzeby, co przeżywają w chwili rozstania rodziców.
Dzieci, tak samo jak rodzice, muszą zmierzyć się z ogromną mieszanką ambiwalentnych uczuć. Z jednej strony pojawiają się negatywne uczucia: żal, nienawiść, gniew, poczucie krzywdy, silnie odczuwane niskie poczucie własnej wartości, stany depresyjne i depresje. Z drugiej zaś jest wiara i nadzieja. Wiara, że jeszcze wszystko da się naprawić, że to nieprawda, że przecież może być tak jak było, wystarczy tylko chcieć.
Dzieci czują niewypowiedziane emocje dorosłych. Te, które rodzice próbują przed nimi ukryć, w nadziei, że ochronią własne dzieci przed przykrymi doświadczeniami. To jest iluzja, gdyż nawet jeśli nie rozmawiamy o emocjach, to je wyczuwamy. Dzieci też je czują i nagłaśniają je, mówią nam o nich poprzez swoje zachowanie. Małe dzieci płaczą, duże się buntują.
Autorki książki, ”Druga szansa. Mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie” Judith S.Wallerstein i Sandra Blakeslee mówią, że rozwód wywołuje w rodzicach odmienny niż w przypadku innych katastrof sposób reagowania. Naturalnie i automatycznie w pierwszej kolejności zapewniamy bezpieczeństwo dzieciom. W przypadku rozwodu sytuacja się zmienia, często rodzice bywają mniej wrażliwi na potrzeby dziecka, często też mylą ich własne potrzeby z potrzebami dzieci.
Warto jednak pamiętać o tym, że w samolocie to dorosła osoba w pierwszej kolejności ma nałożyć sobie maskę tlenową, dopiero w następnej kolejności dziecku. To ma ogromne znaczenie dla powodzenia dalszego postępowania. A w przypadku rozwodu, kiedy cała rodzina stoi przed trudnym zadaniem, obowiązuje ta sama zasada.
To najpierw sobie musimy pomóc, żeby móc pomóc naszemu dziecku. Zdobywając wsparcie i wiedzę jak zaopiekować się sobą i dzieckiem, jak przejść przez to doświadczenie jak najmniej boleśnie, mamy największą szansę uchronić siebie i dzieci przed doświadczeniami z pogranicza okołorozwodowej traumy.
W dzisiejszych czasach rozwody zdarzają się często, a ich przeżywanie przez członków rodziny jest w swojej intensywności doznawanych uczuć porównywalne do nagłych strat wywołanych na przykład śmiercią jednego z członków rodziny.
Co potrzebujesz wiedzieć, aby uchronić Twoje dziecko przed negatywnym wpływem doświadczenia rozwodu na jego późniejsze funkcjonowanie w życiu dorosłym?
Reakcję dzieci na rozstanie determinują równocześnie trzy czynniki.
Są to:
• wiek dziecka,
• styl rozstania rodziców
• liczba rodzeństwa w rodzinie.
Najbardziej narażone na trudne przeżywanie rozstania są dzieci w przedziale wiekowym od siódmego do szesnastego roku życia.
Co możesz zrobić aby Twoje dziecko w łagodny sposób przeżyło Wasze rozstanie?
To wskazówki dla Ciebie:
Dziewięć życzeń dzieci, których rodzice są w trakcie separacji lub rozwodu:
1. Zanim zamieszkacie osobno: porozmawiajcie z nami i wytłumaczcie, co teraz się zmieni.
2. Opowiedzcie nam to tak, byśmy to zrozumiały i nie czuły się winne waszemu rozstaniu.
3. Nie chcemy być włączane w wasze kłótnie i nie chcemy słuchać jak jedno z was mówi źle o drugim.
4. Nie chcemy współdecydować, komu ma przypaść opieka nad nami.
5. Chcemy pozostać w znajomym nam otoczeniu, byśmy nie stracili kontaktu z naszymi przyjaciółmi.
6. Chcemy mieć możliwość widzenia rodzica, u którego nie będziemy mieszkać i to tak często jak będziemy chciały.
7. W przyszłości chcemy również widywać pozostałych członków rodziny.
8. Może moglibyście nie zamieszkiwać natychmiast ze swoimi nowymi partnerami, to byłoby dla nas prostsze.
9. Nie traktujcie nas jak małych dorosłych; nie jesteśmy nimi.
Komitet Ochrony Praw Dziecka
Co należy robić aby nie ranić więcej niż rani sam rozwód?
Jak to powiedzieć?
Zanim zastanowisz się jak to powiedzieć, pomyśl o tym co chcesz powiedzieć. Przygotuj się do tej rozmowy najlepiej jak to możliwe. Wygospodarujcie czas przeznaczony tylko dla Was. Postarajcie się na czas tej rozmowy odsunąć od siebie negatywne emocje, które odczuwacie wobec partnera. Wyciszcie telefony, nie planujcie niczego na czas po rozmowie. To może negatywnie wpływać na Wasze skupienie podczas trwania rozmowy.
Kiedy?
Poinformujcie dzieci o waszej decyzji, jak tylko zostanie ona podjęta. Dzieci domyślają się o wiele więcej niż to się wydaje dorosłym.
Nie oczekuj od dziecka zbyt wiele. Tak samo jak Ty, Twoje dziecko będzie przeżywało mieszankę różnych uczuć związanych z tą sytuacją. Warto dać mu szansę na przeżywanie tych emocji. Zmuszanie dzieci do dobrych uczuć, usilne próby łagodzenia, byle już nie płakało, wzbudza tylko złe uczucia. Choć to trudne emocje, dla dobra dziecka musisz je wytrzymać, dlatego tak ważne jest zadbanie o siebie w tym czasie.
Możecie też udać się do psychologa, porozmawiać o swoich trudnościach, razem dobrać odpowiednią dla Was formę pomocy.
W naszym Gabinecie Psychologicznym rodziców będących w sytuacji rozwodu, separacji lub rozstania zapraszamy na konsultacje indywidualne, podczas których udzielamy wsparcia psychologicznego oraz przekazujemy wiedzę na temat sytuacji dziecka w rozwodzie i sposobów, jakich mogą użyć, aby pomóc dziecku dbając o jego podstawowe potrzeby.
Ze szczegółami możesz zapoznać się tu Indywidualna pomoc psychologiczna w sytuacji rozwodu, rozstania
Izabela Zamerfeld - psycholog, psychoterapeuta