Pochwała pochwały - porady psychologa
Pierwsze miesiące nowego roku szkolnego za nami i dla wszystkich rodziców to czas przemyśleń na temat tego, jak zachęcić ich dziecko do nauki. Jak zmotywować je by chętniej odrabiało lekcje lub przykładało się do innych obowiązków szkolnych? Chcę tutaj podzielić się ze wszystkimi tym, jak ważna w procesie wychowania jest pochwała.
Chwalenie jest jedną z najskuteczniejszych metod oddziaływania na dzieci, nie tylko na te z trudnymi zachowaniami, ale na wszystkie. Jest narzędziem wychowania, które pozwala nam kształtować pozytywne zachowania u naszego syna lub córki. Pochwała wzbudza u dziecka motywację do działania!
Jak stosować to narzędzie, żeby było skuteczne?
Dobra pochwała to pochwała zasłużona. Warto zatem starać się wychwytywać i podkreślać u dzieci wszelkie pozytywne zachowania, takie, które chcemy zobaczyć ponownie, na przykład: dziecko przeczytało w skupieniu czytankę, samo usiadło do odrabiania lekcji, podzieliło się zabawką z rodzeństwem, samodzielnie założyło buty, usiadło w kręgu na zajęciach, poczekało na swoją kolej itp. Skupienie uwagi na tych zachowaniach, które są pożądane u naszego przedszkolaka czy ucznia, spowoduje, że zostaną one wzmocnione, co w efekcie zwiększy szansę na ponowne ich wystąpienie.
My dorośli również lubimy być zasłużenie chwaleni. Chęć do pracy i zaangażowanie rosną, gdy szef czy współpracownik w krótkich słowach docenią i zauważą nasze działania. Podobnie ma się to w przypadku naszych pociech.
Zasady konstruktywnego chwalenia:
- Pochwała powinna być prosta i jasna, sformułowana krótko, np. ”Położyłeś zeszyty na stole”, bez słowa „nie”, np. zamiast „Nie spóźniłeś się” - „Jesteś na czas.”
- Pochwałę można uzupełnić o wskazanie cechy, która stoi za określonym zachowaniami dziecka. Przykładowo jeżeli dziecko usiadło na czas przy stole, pochwała mogłaby brzmieć tak "Siedzisz ze wszystkimi przy stole. Umiesz przyjść na czas".
- Chwalimy zaraz po wykonaniu czynności, co oznacza, że opisujemy to, co widzimy i co się dzieje, na przykład "Pozbierałaś klocki do pudełka po zabawie. Potrafisz zachować porządek w pokoju".
- Nie porównujemy z innymi.
Błędy w pochwale, czyli jakich słów unikać:
tak ale, tym razem, w końcu, dzisiaj, udało się, nareszcie, tylko
Takie słowa powodują, że pochwała zmienia się w ukrytą krytykę i przestaje spełniać rolę wskazówki dla naszych dzieci.
Przykłady: Tym razem dobrze ci poszło. Ładnie, ale nie do końca. Tylko raz narysowałeś dobrze.
Proste to jest i skomplikowane zarazem. Jeżeli jednak zastosujemy się do tych rad … wzrost motywacji, samooceny dziecka i postęp w wychowaniu jest gwarantowany. :)
Katarzyna Kordulewska - psycholog, psychoterapeuta