Znaczenie stylu przywiązania
Gdy dziecko przeżywa trudności najczęściej komunikuje je poprzez swoje zachowanie i reakcje emocjonalne, które często są niełatwe do zrozumienia przez innych. Pomocą w takiej sytuacji jest badanie stylu przywiązania dziecka.
Styl przywiązania uwidacznia się intensywnie przede wszystkim w sytuacjach zagrożenia (dla dziecka zagrażające mogą być wszelkie sytuacje, które ono postrzega jako zaburzające jego poczucie bezpieczeństwa). Wzorzec zachowania związany ze stylem przywiązania pozwala dziecku na ochronę siebie przed zagrożeniem oraz na regulowanie natężenia lęku i niepokoju nim wywołanego.
Zachowania te mogą być traktowane jako jeden z podstawowych sposobów radzenia sobie z konsekwencjami pojawiających się sytuacji. Przez otoczenie zachowania, które dla dziecka są niezbędnym elementem przeżycia i czucia się bezpiecznie, mogą być traktowane jak bycie niegrzecznym, niewychowanym, rozpieszczonym czy histerycznym.
Brak zrozumienia tego co dzieje się z dzieckiem może powodować negatywne konsekwencje w jego życiu i przyczyniać się do jego cierpienia. Warto zatem, gdy pojawiają się jakiekolwiek trudności u dziecka zbadać jego styl przywiązania by zrozumieć jego funkcjonowanie i powody jego zachowania oraz dostosować sposób pomocy do jego indywidualnych potrzeb.
Na przestrzeni wielu lat rozwinięto wiele metod, które służą do badania stylu przywiązania. Między innymi takim narzędziem jest SSAP autorstwa J. Hodges, S. Hillman i M. Steele (2007). Badanie wykorzystuje zabawę, podczas której dzieci w naturalny sposób ukazują swoje myśli i emocje. Dziecku prezentowane są początki historyjek dotyczących różnych sytuacji rodzinnych za pomocą zabawek - laleczek i zwierząt - oraz słownie. Dziecko proszone jest o dokończenie historyjek w dowolny sposób.
Pozwala to na analizę oczekiwań i postrzegania przez dziecko ról w rodzinie, stylu przywiązania i relacji między członkami rodziny. Dziecku nie jest zadawane żadne bezpośrednie pytanie na jego temat lub jego rodziny. Badanie pozwala zarówno na przekaz werbalny jak i niewerbalny. Odpowiedzi dziecka mogą być analizowane pod względem różnych komponentów stylu przywiązania między innymi: postrzegania i rozumienia przez dziecko siebie, rodziców i świata zewnętrznego, sposobów radzenia sobie z trudnymi sytuacjami i emocjami.
W rezultacie możliwe jest zidentyfikowanie głównego stylu przywiązania dziecka (bezpieczny, unikowy, lękowo-ambiwalentny i zdezorganizowany) oraz zaplanowanie odpowiedniego rodzaju pomocy.
Więcej o stylach przywiązania piszemy w artykule "Zrozumieć dziecko".
Anna Gałkowska, psycholog rodzinny, psychoterapeuta par, małżeństw, dzieci