Objawami długotrwałego, intensywnego stresu są najczęściej dolegliwości somatyczne, wykluczając te o podłożu organicznym. Są to: bóle głowy, zawroty i omdlenia, bóle brzucha i wymioty, bóle całego ciała, zgrzytanie zębami. Kiedy obserwujemy u dziecka częste, nawracające bóle, to w pierwszej kolejności powinniśmy skonsultować się z lekarzem.
Natomiast po wykluczeniu przyczyn fizycznych, poszukać odpowiedzi na następujące pytania: od kiedy dziecko mówi o bólu, czy ból można powiązać z konkretną sytuacją, co dzieje się wcześniej za nim zacznie odczuwać ból. Wspólna, spokojna rozmowa rodzica z dzieckiem powinna dać pełniejszy obraz sytuacji i pomóc w poradzeniu sobie z nią.
O przeżywanym napięciu może świadczyć również nagła zmiana dotychczasowego zachowania dziecka. Kiedy dziecko np. z pogodnego i spokojnego, staje się drażliwe, płacze, zachowuje się agresywnie lub zmiana przebiega w drugą stronę, to warto wspólnie poszukać przyczyny zmiany i udzielić dziecku wsparcia.
Stres może też objawiać m.in..: nadmiernym apetytem lub jego brakiem, apatią, ciągłym poirytowaniem, wybuchami gniewu, obgryzaniem paznokci, wyrywaniem włosów, lękami i koszmarami nocnymi, trudnościami w koncentracji uwagi.
Jak wspierać dziecko w radzeniu sobie ze stresem?
👉Wspieraj swoje dziecko, rozmawiaj z nim o jego sprawach, pozwól przeżywać mu trudne uczucia, pomóż w nazywaniu tego, co przeżywa. Używaj pochwał, wyrażaj swoją dumę i zadowolenie, szanuj swoje dziecko. W ten sposób pokazujesz, że dziecko jest dla ciebie ważne, okazujesz jemu miłość i akceptację.
👉 Zadbaj o sprawność fizyczną dziecka i jego sen. Ćwiczenia fizyczne działają wzmacniająco na ciało i psychikę. Obniżają poziom frustracji pod warunkiem, że nie są nastawione na zbyt dużą rywalizację. Natomiast sen zapobiega zmęczeniu, dzięki niemu organizm regeneruje się, nabiera sił, co z kolej przekłada się na codzienne funkcjonowanie.
👉 Zadbaj o siebie. Rodzic potrafiący rozpoznać i wyrazić swoje uczucia i potrzeby, uczy dziecko, jak mówić o sobie, o swoich lękach, niepokojach. Spokój i cierpliwość rodzica pomaga dziecku w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami.
👉 Naucz dziecko odpoczywać, relaksować się. Warto wspólnie z dzieckiem poszukać właściwej formy wypoczynku. Jedni odpoczywają słuchając spokojnej, relaksującej muzyki, inni czytając książkę. Dobrze jest znaleźć swój sposób na odpoczynek. Można też nauczyć dziecko odprężania się, poprzez kilkukrotne napinanie i rozluźnianie kolejnych części ciała (rąk, nóg). Relaksacja pomaga obniżyć poziom adrenaliny i zmniejsza napięcie mięśni, obniża stan pobudzenia.
Jeżeli pomimo podejmowanych przez ciebie działań, obserwujesz u dziecka niepokojące objawy, zawsze możesz skorzystać z pomocy psychologa, psychoterapeuty.
W poprzednim wpisie z tego cyklu, piszemy o tym, jakie mogą byc powody nadmiernego stersu u dzieci i młodzieży.
Ewa Pacucha - psycholog, psychoterapeuta dzieci i młodzieży oraz rodzin